ده نویسنده‌ بزرگ که جایزه‌ نوبل نگرفتند.

**RASHNO** · 07-29-2010 13:10

امیل زولا (1840 – 1902)

"امیل زولا" نویسنده‌ ناتورالیست (طبیعی‌گرا) فرانسوی درسال 1902 یعنی یک‌سال قبل از مرگش کاندید اولین جایزه‌ ادبی نوبل شد. اما از آن‌جائی‌ که به نظر کارل داوید آف وایرسن دبیرِدائم وقت کمیته‌ی نوبل، ادبیات باید "سمت و سوی معنوی و مطلوبی" داشته باشد، این جایزه به زولا تعلق نگرفت. از جمله دلایل کمیته‌ی نوبل "ناتورالیسمِ بسیار بی‌روح و بی‌ملاحظه‌ی زولا باعث می‌شود که به دشواری بتوان او را مناسب این جایزه دانست." وبدین ترتیب جایزه به شاعر فرانسوی "سُلی پرودهوم" تعلق گرفت، نویسنده‌ای که آثارِ چندانی از خود به جای نگذاشته است و این شروع جالبی برای جایزه‌ ادبی نوبل نبود.

لئو تولستوی (1828- 1910)

جایزه نگرفتن تولستوی اغلب به عنوان یکی ازخطاهای بزرگ کمیته‌ی نوبل تلقی می‌شود. از همان سال 1902 نام تولستوی در لیست کاندیداها کنار 34 نام پشنهاد شده، قرار داشت. در گزارش رسمی کمیته نوبل آمده است که نویسنده «جنگ و صلح» " استادِ شرح حوادثِ حماسی است" اما انتقادِ تولستوی از دولت و کلیسا باعث شد که جایزه به او تعلق نگیرد. عدم صلاحیت تولستوی طبق نظرِ کمیته‌ی نوبل اینطور جمع‌بندی شده است: آثارتولستوی با معیارِ جایزه یعنی"معنویت والا و وارسته" مطابقت ندارد. بدین ترتیب تولستوی نیز قربانیِ برداشت و عقاید کنسرواتسیم وایرسن شد.

ویرجینیا وولف ( 1882 – 1941)

نام ویرجینیا وولف هرگز در لیست کاندیداهای جایزه‌ نوبل نبوده است. اغلب گفته می‌شود که به جای وَله پیرل بوک (1938) می‌بایستی ویرجینیا وولف برنده‌ جایزه‌ نوبل می‌شد. آیا این به خاطرِ زن بودن او بود؟ ما می‌دانیم زنان نویسنده‌ای که موفق به دریافت جایزه‌ نوبل شده‌اند انگشت‌شمارند. تا کنون تنها یازده نویسنده‌ زن موفق به دریافت جایزه‌ نوبل شده است. البته دلیل این امر تنها به آکادمی سوئد برنمی‌گردد، بلکه شمار زنان نویسنده‌ای که به عنوان کاندیدا پیشنهاد می‌شود، بسیاراندک است. نام شاعرِ روسی آنا آخماتوف (1889-1966) از جمله‌ نام‌هائی است که در حاشیه مطرح شده است.

جمیز جویس ( 1882-1941)

نویسنده‌ ایرلندی خالق اودیسیوس هم جایزه‌ نوبل نگرفت. و این یکی دیگر از خطاهایِ کمیته‌ نوبل است. طبقِ نظرِ شل اِسمارک در دهه‌ سی، وقتی کمیته‌ نوبل از کسانی مثل پیرل بوک قدردارنی می‌کرد و به طور جدی مارگریت میشل نویسنده‌ کتاب پرفروشِ بربادرفته را به بحث می‌گذاشت، جائی برای نوبل گرفتن جیمز جویس وجود نداشت. اما در دهه‌ چهل وقتی آکادمی سوئد متوجه نویسندگان پیشگام شد، می‌توانست جمیز جویس یکی از برند‌گان این جایزه باشد.

خورخه لوئیس بورخس (1899 – 1986)

نویسنده‌ آرژانتینی که همواره آثار اندک او مورد بحث قرار گرفته است. گفته‌ می‌شود آرتور لوندکویست به بورخس به خاطر تمجید از دیکتاتور شیلایی آگوستو پینوشه رأی منفی داد. لوندکویست هم‌چنین گفته است که بورخس بی دلیل اینگونه بر سرِ زبان‌ها افتاده است. به هرحال، اکنون دیگر دیر است، زیرا که از سال 1974 تصویب شد که جایزه‌ نوبل فقط به نویسنده‌گان در قید حیات تعلق بگیرد.

--------------------------------------------------------------------------------

هنریک ایبسن (1828- 1906)

وایرسن سمبولیسمِ ایبسن را دوست نداشت. و بدین ترتیب و با همان دلایلی که نامِ زولا و تولستوی از لیست برند‌گان جایزه نوبل حذف شد، نام این درام نویس نروژی نیز خط خورد. سال 1903 یعنی سالی که نام ایبسن در لیست کاندیداها بود، جایزه‌ نوبل به بیورن شرنه بیورن‌سون نروژی که به نظر اعضای آکادمی سوئد شعرش "ناب و در خدمتِ اندیشه است" تعلق گرفت.

گرام گرین ( 1904 – 1991)

گرام گرین نویسنده‌ پرکار بریتانیائی از دیرباز به "کاندیدای همیشگیِ نوبل" ملقب شده است. گویا آرتور لیندکویست مانعِ راه اوبود. لیندکویست در مصاحبه‌ای در سال 1980 اظهار کرده است که آثارِ خوب گرام گرین متعلق به گذشته‌های خیلی دوراست.

--------------------------------------------------------------------------------

فرانتس کافکا ( 1883 -1924)

گناه جایزه نگرفتن فرانس کافکا - نویسنده‌ چک - به گردن آکادمی سوئد نیست، زیرا که اغلب آثار کافکا پس از مرگش منتشر شده است.

--------------------------------------------------------------------------------

مارسل پروست (1871 – 1922)

طرفداران پروست نیز نمی توانند آکادمی سوئد را زیر سؤال ببرند. شاهکار پروست به طورِ کامل، موقعی منتشر شد که این نویسنده‌ فرانسوی در قید حیات نبود.

--------------------------------------------------------------------------------

آگوست استریندبرگ ( 1849 – 1912)

بزرگترین نویسنده سوئدی نیز از آکادمی سوئد جایزه‌ای دریافت نکرد. آگوست استریندبرگ به عنوان یک نویسنده‌ای جنجالی شناخته شد. سال 1909 با اهدای جایزه‌ نوبل به سِلما لاگرلُف روشن شد که این جایزه هرگز به آگوست استریندبرگ تعلق نخواهد گرفت. آن‌گاه بود که به همت جمعی طرفدار جایزه‌ "آنتی نوبل یا ضد جایزه‌ نوبل"به راه انداخته شد و در آخرین روزِ تولد استریندبرگ این جایزه به این نویسنده‌ بزرگ اهدا شد.

.................................................. .................................................. ................................................

جمعی دیگر از نویسنده‌گان که جایزه‌یِ نوبل نگرفتند:

جرج براندس – هنری جیمس – آنتوان چخوف - ژزف کونراد - مارگاریت یورکنار – رنه چار - ولادیمیر ناباکوف – برتولت برشت - پل کِلان - آسترید لیندگرن – مارنیا توف‌تاجوا .
پنجاه سال گفت‌و گوهای اعضای آکادمی نوبل جزء اسناد محرمانه بوده است.
این مقاله روز هشتم اکتبر دوهزارو هشت میلادی در روزنامه سونسکاداگ بلادت، بخشِ فرهنگی صفحه‌ 6 به چاپ رسیده است.