نقالي

[Skyfly]

نقالي، آئيني نمايشي و ايراني به قدمت تاريخ تمدن و فرهنگ بشر

نقالي يكي از مهمترين آيين­ها و سنت­هاي نمايشي در ايران به شمار مي­رود كه طي حيات خود تأثيرات به سزايي را بر جاي گذاشته و بي­اغراق مي­توان آن را نمايشي ايراني به قدمت شكل­گيري تاريخ و تمدن و فرهنگ بشر دانست.

داستان پردازي، روايت قصه ها، متل ها و پندهاي شيرين و آموزنده و البته سرگرم ساز از مهمترين ويژگي هاي «نقالي» در ايران از دوران باستان تا اوايل قرن بيستم و آغاز عصر مدرنيته است.

اين شيوه نمايشي علاوه بر وجوه ذكر شده، داراي قدرت انتقال تجربه ها و آموخته هاي نسل­هاي پيشين به جوانان و نسل­هاي آينده است و به علت استفاده از حركات نمايشي و اجرايي كردن روايت­هاي كلامي توسط اساتيدي خبره و خوش صدا، از مهمترين شكل­هاي نمايشي ايران محسوب مي شود.

شايد امروزه با هجمه راديو، تلويزيون و ساير اسباب و وسايل ارتباط جمعي، نقل و نقالي آن قدرت جذابيت پيشين خود را نداشته باشد اما با مرور كارنامه زرين و درخشان اين هنر در طول تاريخ غني و فرهنگ كشور مي توان به قدرت و استيلاي فرهنگي ايران زمين در طول قرن ها و ساليان طولاني در دل تاريخ به خوبي آگاه شد.

«نقالي» عبارت است از نقل يك واقعه يا قصه، به شعر يا نثر با حركات و حالات و بيان مناسب در برابر جمع و تكيه آن بيشتر به احساسات تماشاگر است تا منطق آنها و منظور از نقالي، سرگرم كردن و برانگيختن هيجان­ها و عواطف شنوندگان و بينندگان است بوسيله حركات جذاب، لطف بيان، تسلط روحي بر جمع و حركات و حالات القاء كننده، و نمايش نقالي، اثري است كه بيننده طي آن، تك راوي اين نمايش يا همان نقال را هر دم به جاي يكي از قهرمانان داستان ببيند و به عبارت ديگر آن نقال توانايي اين را داشته باشد كه بتواند به تنهايي بازيگر همه اشخاص بازي باشد.

«نقالي» را «واقعه­خواني» نيز مي دانند كه پيش از اسلام با يك ساز همراه آواز و يا گفتار انجام مي­شد.

مضامين «واقعه­خواني» را پيش از اسلام حماسه­هاي ملي (داستان هاي شاهنامه) شامل مي­شدند و پس از اسلام ذكر مصائب امام حسين(ع) و گاه جنگ­هاي حضرت محمد(ص) از اصلي­ترين موضوعات نقالي به شمار مي­رفته است.امروزه نيز آنچه بيشتر از نقالي در كشور اجرا مي­شود بر شاهنامه­خواني استوار است و داستان­هاي شاهنامه و داستان­هاي ملي، اصلي­ترين قصه­ها در نقل نقالان است.«نقال» يكي از چهره­هاي مهم و اصيل بازيگري در نمايش ايران است و برخي واقعه­خوانان به راستي از چيره­دست­ترين بازيگرانند.«واقعه­خواني» كاري است سخت بر پايه اصول و سنن، و هنري است محتاج فنون و شگردها.

نقال­ها از نوعي روانشناسي مردم آگاهند و تسلط زيادي بر جمع دارند و مي­دانند كجاي قصه­شان براي مردم هيجان­انگيز است و چگونه بايد بگويند تا بيشترين هيجان را براي مخاطب به همراه داشته باشد.

همچنين نقالان در حقيقت استاد به وجود آوردن وقفه­ها و يا آهنگ دادن به كلام، بالا و پايين بردن به موقع سر و دست، عوض كردن صدا و معلق نگاه داشتن واقعه در جايي حساس، به شكلي كه هيجاني بيشتر براي تماشاگر ايجاد كند، هستند.

گستره وسيع نقالي در ايران و همچنين شهرت و تأثيرگذاري روايت­هاي آن بر عموم مردم تا حدي بود كه حتي پادشاهان و حاكمان سلسله­ها و دوره­هاي مختلف تاريخي در ايران هر يك براي خود يك «نقال باشي» داشتند و اين افراد جزو خواص و افرادي بودند كه هميشه در كنار حاكمان بويژه ميان­هاي ميدان­هاي نبرد و همراه سربازان حضور داشتند، زيرا روايت رشادت­ها و قدرت­نمايي قهرمان­هاي افسانه­اي نقل­هاي نقالان كه اغلب منبعث از شاهنامه فردوسي بود تا حدي در بين مردم و روح و روان آنها شايع و تاثيرگذار بود كه همواره پيش از هر جنگ و نبردي، براي سربازان، نقالان متعددي به بيان داستان­هاي قهرماني و پهلواني مي­پرداختند تا از اين طريق به تقويت روحيه مبارزه­جويي و بالا بردن توان نظامي و روحي و رواني سربازان بپردازند.

حتي پس از حضور اسلام و پذيرش آن در ايران، پادشاهان صفوي كه دين اسلام و شيعي را به عنوان دين اصلي ايران برگزيدند، براي ترويج و توسعه اين دين و همگاني كردن آن از نقالان و نقل­هاي مذهبي و قصه­هاي اسلامي بهره بردند و بي­شك و به گواه تاريخ در كنار تمام تلاش­هاي مردمي و عشق و ارادت مردم ايران به دين اسلام به عنوان كامل­ترين دين، نقل و نقالان در اشاره و معرفي جوانب اخلاقي، معرفتي و معنوي دين اسلام در بين مردم بسيار كوشيدند.

همچنين يكي ديگر از مهمترين تأثيرات اين هنر در طول تاريخ و فرهنگ ايران، مبدع و مولد بودن اين هنر براي توليد، بسط و گسترش برخي هنرهاي ديگر در كشور بود كه مهمترين شاخه هنري كه به واسطه نقالي در كشور پديد آمد و تا امروزه نيز شهرت خود را حفظ كرده است، «نقاشي قهوه­خانه­اي» و «پرده­هاي نقالي» است كه اوج هنر نگارگري دو بعدي در ايران را رقم زد و زمينه­ساز پيدايش مكاتب مختلف نگارگري و مينياتور در ايران شد.

در تاثيرگذاري هنر نقالي بر نمايش جهان نيز بر همين جمله ارسطو فيلسوف و بزرگترين نظريه­پرداز هنر تئاتر در يونان باستان بسنده مي كنيم كه نقالي ايراني را نوعي تراژدي يك نفره مي­داند و پس از تعريف انواع تقليد چنين مي گويد: «هنر ديگري در ادامه انواع تقليد است و آن اينكه فقط سخن را وسيله تقليد قرار مي­دهد، به نظم يا به نثر، بدون آهنگ و اگر به نظم باشد، چند نوع وزن را به هم مي­آميزد و يا تنها به نوعي معين پيروي مي­كند.»

به هر حال مي­توان مدعي شد كه عمر هنر «نقالي» به درازاي عمر تاريخ تمدن و فرهنگ بشر است كه متأسفانه در روزگار ما به سبب تحولات عصر مدرن دچار زوال و اسير فراموشي شده است.



به نقل از ايرنا

[تبلیغات سینماسنتر]

دوربین مداربسته , نظارت تصویری , حفاظت پیرامونی , اعلام و اطفاء حریق , شبکه و زیرساخت ,  دیتاسنتر , یو پی اس , برق بدون وقفه , هوشمند سازی ساختمان , دوربین مدار بسته

[aghamohammad1]

برپایی دوره کارگاه فیزکال تتاتر در خانه نمایش هوم کارگاه یک روزه فیزکال تتاتر زیر نظر محسن موسوی خواه در خانه نمایش هوم با حضور فرزین محدث بازیگر به نام تتاتر کشورفعالیت خود را اغاز نمود
محسن موسوی خواه در ادامه فعالیت های خود در حوزه آموزش تئاتر فیزیکال و پس از برگزاری دوره های پیشین کارگاه «ابزار تئاتر: بدن» در مکتب تهران،.اموزشگاه سولو.خانه تتاتر خورشید. آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی حرکت، مدرسه تئاتر سنجاق، خانه تئاتر آبین و... در روز دوشنبه 19 شهریور ماه کارگاه فیزیکال تتاتر را در خانه نمایش هوم به انجام رسانید
این کارگاه با الهام از روش برخورد استادانی چون گروتفسکی، یوجینو باربا و میر هولد با «بدن» در بازیگری تئاتر و بر اساس حرکات و تکنیک های حرکات موزون معاصر، بیومکانیک، شمشیربازی و حرکات هوازی پایه ریزی شده است.

محسن موسوی خواه